Translate

Saturday, June 28, 2008

Wika

Ingklitik

- Pang-abay

- Maiikling salita

- Paningit lamang

- Mas binibigay linaw and mensahe ng pangungusap

Hal.

Din/Raw Pala Tuloy Nsmsn

Daw/Raw Kasi Man

Lamang/Lang Sana Muna


Klaster
– 2 Magkakasunod na katinig sa isang pantig

“Kambal katinig”

Hal. Kwa/der/no


Diptonggo
– Patinig na sinusundan ng malapatinig na katinig sa isang pantig na nasa dulo ng pantig

Hal.

Bu/hay Si/siw I/wa/gay/way

Ponolohiya

- Palatunugan

- Wikang Pilipino ay binubuo ng mga tunog

- Pag-aaral ng mga Ponema



Ponema:

A. Segmental

- Titik > katinig

> Patinig

B. Suprasegmental

- Nagbibigay lasa sa mga segmental

- Apat na Uri ng:

· Tono – pagtaas at pagbaba sa pagbigkas ng pantig ng isang salita upang higit na maging mabisa ang ating pakikipagtalastasan.

· Diin – tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng salita

· Haba – haba ng bigkas sa patinig ng pantig

· Antala – saglit na pagtitigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang paghahatid ng mensahe

Hal. Hindi, ikaw

Hindi ikaw

Morpolohya - Palabuuan

- Pagbuo ng mga salita

- Morpema > salitang ugat at pantig



Hal. Makayoh – 2

Babae - 1

Pagbabagong Morpoponemiko

- pagbabagiong nagaganap sa morpema (S.U. at Pantig)

- mga nakapaligid sa ponema

Uri:

1) Asimilasyon

a) Parsyal – pagbabagong naganap sa NG ng morpermang NANG

Hal.

M(p,b) Pang+paaralan = Pampaaralan

N(D,l,r,s,t) Pang+taksil = Pantaksil

NG(pantig, atbp.) Pang+gabi = Panggabi



b) Ganap – tinatanggal ang unag titik ng S.U.

Hal.

Pang+palo = Pamalo

Pang+tali = Panali



2) Pagpapalit ng Ponema – titik ay nagbabago sa pagbuo ng salita

a) DàR

Hal.

Ma+dunong = Marunong Ma+dumi = Marumi

Tawid+an = tawiran Lapad+an = laparan

b) OàU

Hal.

Dugo+an = duguan

Ano(x2) = Anu-ano

c) HàN

Hal.

Tawa+han = tawanan



3) Metatesis – kapag ang S.U. nagsisimula sa L o’ Y at gigitpapian ng in ang L o’ Y ng S.U. at ang in ay magpapalit

Hal.

In+lipad = nilipad

In+yaya = niyaya



4) Pagkakaltas ng Ponema – ang patinig ng huling pantig ng S.U. ay nawawala

Hal.

Takip+an = Takipan = Takpan

Sara+han = Sarahan = Sarhan

Ayos ng Pangungusap

Ayos ng Pangungusap

Karaniwan ang ayos ng pangungusap kung walang salitang ay.


Halimbawa:

Naglalaro ang magkakaibigan.
Hindi kumuha ng posporo si Eric.
Â

Kabalikan ang ayos ng pangungusap kung may salitang ay.


Halimbawa:

Ang magkakaibigan ay naglalaro.
Si Eric ay hindi kumuha ng posporo.

Pangungusap

Ang pangungusap ay lipon ng mga salita na nagpapahayag ng buong diwa. Ito ay binubuo ng panlahat na sangkap, ang panaguri at ang paksa subalit buo ang diwa. Basahin ang mga halimbawa ng mga pangungusap na walang paksa.

1. Mga pangusap na eksistensyal - nagpapahayag ng pagkamayroon ng isa o higit pang tao, atbp. Pinangungunahan ito ng may o mayroon.

Hal. Mayroon daw ganito roon. May tao sa labas.

2. Mga Pangungusap na pahanga – nagpapahayag ng damdaming paghanga.

Hal. Kayganda ng babaing iyun! Ang tapang mo pala!

3. Mga sambitlang – tumutukoy sa mga iisahin o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng matinding damdamin.

Hal. Aray! Tulong! Naku! Bukas.

4. Mga pangungusap na pamanahon – nagsasaad ng oras o uri ng panahon.

Hal. Maaga pa. Umuulan.

5. Mga formularyong panlipunan – mga pagbati, pagbibigay-galang, atbp. na nakagawian na sa lipunang Pilipino.

Hal. Magandang umaga po. Paalam.

Pangungusap ayon sa gamit

1.Paturol - pangungusap na nagbibigay ng impormasyon

2.Pautos - pangungusap na nag-uutos

Uri ng Pautos:
1.) Pautos na Pananggi - pangungusap na nagsisimula sa huwag
hal. Huwag mong pakielaman ang gamit ko.
2.) Pautos na Pawatas - pangungusap na may pandiwang pawatas (gerund) pag at mag.
hal. Magluto ka ng hapunan mamaya.
3.) Pautos na may Himig Nakikiusap - gumagamit ng paki o maki; may himig na paggalang
hal. Paki kuha ang aklat ko sa lamesa.
3.Pasalaysay - nagsasalaysay/nagkukwento

4.Patanong - nagtatanong

Uri ng Patanong:
1.) Patanong na sumasagot sa oo at hindi
2.) Tanong na nagsisimula sa Hindi (hal. Hindi mo pa ba ginagawa ang utos niya?)
MGA AYOS NG PANGUNGUSAP

May dalawang ayos ang pangungusap: karaniwan at di-karaniwan. Kung panaguri ay nauuna kaysa simuno, ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos; at kung ang simuno naman ang nauuna kaysa sa panaguri, ang pangungusap ay nasa di-karaniwan ayos. Ang panandang “ay” ay kadalasang makikita sa mga pagungusap na nasa di karaniwang ayos.

Karaniwan : Bumili ng bagong sasakyan si Elsie. Di- Karaniwan : Si Elsie ay bumili ng bagong sasakyan

URI NG PANGUNGUSAP AYON SA KAYARIAN

Ang pangungusap ay may apat na kayarian: payak, tambalan, hugnay at langkapan.

Ang payak na pangungusap ay nagpapahayag ng iisang kaisipan. Ito ay maaring nagtataglay ng payak o tambalang simuno at panaguri. Ito ay may apat na kayarian: payak na simuno at payak na panaguri; payak na simuno at tambalang panaguri; tambalang simuno at payak na panaguri; at tambalang simuno at tambalang panaguri.

Halimbawa:

Ang pamahalaan ay masigasig sa mabilisang pagsugpo ng kriminalidad sa bansa. Ang mga lalaki at babae ay naghahanda ng palatuntunan para sa darating na pista. Ang aming pangkat ay naglinis ng mga kalye at.nagpinta ng mga pader sa paaralan. Ang mga guro at mag-aaral ay aawit at sasayaw para sa pagdiriwang ng Buwan ng Wika:

Ang tambalang pangungusap ay binubuo ng dalawa o higit pang sugnay na makapag-iisa:

Halimbawa:

Nagtatag ng isang samahan sina Arnel at agad silang umisip ng magandang proyekto paRa sa mga kabataan ng kanilang pook.
Maraming balak silang gawin sa Linggo: magpapamudmod sila ng pagkain sa mga batang lansangan, magpapadala sila nga mga damit sa mga batang ulila saka maghahandog sila ng palatuntunan para sa mga maysakit sa gabi.

Ang hugnayang pangungusap ay binubuo ng isang sugnay na makapag-iisa at isa o dalawang sugnay na di-makapag-iisa.

Halimbawa:

Gaganda ang iyong buhay kung susunod ka sa mga ang pangaral ng inyong magulang. Ang batang ang mga kamay ay putol na ay mahusay gumuhit.

Ang langkapang pangungusap ay binubuo ng dalawa o mahigit pang sugnay na makapag-iisa at dalawa o mahigit pang sugnay na di-makapag-iisa.

Halimbawa:

Ang buhay sa mundo ay pansamantala lamang kaya’t dapat na tayo ay magpakabuti upang makamit ang kaligayahan sa kabilang buhay. Nahuli na ang mga masasamang-loob kaya’t payapa na kaming nakatutulog sa gabi, kasi sila lamang ang gumugulo sa amin. Ang mga bayani natin ay namuhunan ng dugo upang makamtan ang kalayaan nang ang bayan ay matahimik at lumigaya.

URI NG PANGUNGUSAP AYON SA TUNGKULIN

Ang pangungusap ay may apat na uri ayon tungkulin, ito ay pasalaysay (declarative), patanong (interrogative), pautos (imperative) at padamdam (explanatory).

Ang paturol na pangungusap ay tinatawag ding pasalaysay. Ito’y nagsasalaysay ng isang katotohanan o pangyayari. Ito ay binabantasan ng tuldok.

Halimbawa:

Si Jose Rizal ay kinikilalang bayani ng ating lahi. Magkikita-kita ang aming pamilya sa pagdating ni Rene.

Ang pangungusap na patanong ay nagpapahayag ng pagtatanong o pag-uusisa. Ito’y gumagamit ng tandang pananong.

Halimbawa:

Tutuloy ba kayo kina Tess at Lito pagdating sa New York? Sasama na ba ang mga bata sa pamamasyal?

Ang pangungusap na pautos ay nagpapahayag ng pag-uutos o nakikiusap. Ito’y gumagamit ng tuldok tulad ng pasalaysay.

Halimbawa:

Sagutin mo agad ang liham ni Joy. Dalhin mo ang gamot sa ospital.

Ang na gaya ng pangungusap na padamdam ay nagpapakilala ng isang matinding damdamin ng pagkabigla, pagkainis o pagkagalit. Ito’y gumagamit ng tandang pandamdam.

Halimbawa

Naku! Binasag mo pala, ang mamahaling plorera. Kay ganda ng bansang Pilipinas!

Friday, June 13, 2008

BoteKapela Champion!



Ito ang simula ng hindi ko malilimutan dito sa SSA.Nakagagalak isipin na nakuha ng koponan namin ang titulong kampyon sa "Cheering" para sa "BoteKapela Contest". Hindi ko 'to inaasahan dahil may mga koponan din naman na magagaling.Nagpapasalamat ako sa klase ko at sa lahat ng TEAM Mangga dahil sa pakikiisa at pagsasakripisyo nila na mapagtagumpayan ang ganitong palatuntunan.SALUDO ako sa inyo!

Game 1

Salamat sa inyong mga kooperasyon!

Panimula ng "Fun Day 2008"




Mga kuha sa panimula ng "Fun Day". Kami ay napapabilang sa Orange Manggo Team.Sa kuhang ito ay kasama ang aking mga mag-aaral --ABAD SANTOS.