Wika

Ingklitik

- Pang-abay

- Maiikling salita

- Paningit lamang

- Mas binibigay linaw and mensahe ng pangungusap

Hal.

Din/Raw Pala Tuloy Nsmsn

Daw/Raw Kasi Man

Lamang/Lang Sana Muna


Klaster – 2 Magkakasunod na katinig sa isang pantig

“Kambal katinig”

Hal. Kwa/der/no


Diptonggo – Patinig na sinusundan ng malapatinig na katinig sa isang pantig na nasa dulo ng pantig

Hal.

Bu/hay Si/siw I/wa/gay/way

Ponolohiya

- Palatunugan

- Wikang Pilipino ay binubuo ng mga tunog

- Pag-aaral ng mga Ponema



Ponema:

A. Segmental

- Titik > katinig

> Patinig

B. Suprasegmental

- Nagbibigay lasa sa mga segmental

- Apat na Uri ng:

· Tono – pagtaas at pagbaba sa pagbigkas ng pantig ng isang salita upang higit na maging mabisa ang ating pakikipagtalastasan.

· Diin – tumutukoy sa lakas ng bigkas sa pantig ng salita

· Haba – haba ng bigkas sa patinig ng pantig

· Antala – saglit na pagtitigil sa pagsasalita upang higit na maging malinaw ang paghahatid ng mensahe

Hal. Hindi, ikaw

Hindi ikaw

Morpolohya - Palabuuan

- Pagbuo ng mga salita

- Morpema > salitang ugat at pantig



Hal. Makayoh – 2

Babae - 1

Pagbabagong Morpoponemiko

- pagbabagiong nagaganap sa morpema (S.U. at Pantig)

- mga nakapaligid sa ponema

Uri:

1) Asimilasyon

a) Parsyal – pagbabagong naganap sa NG ng morpermang NANG

Hal.

M(p,b) Pang+paaralan = Pampaaralan

N(D,l,r,s,t) Pang+taksil = Pantaksil

NG(pantig, atbp.) Pang+gabi = Panggabi



b) Ganap – tinatanggal ang unag titik ng S.U.

Hal.

Pang+palo = Pamalo

Pang+tali = Panali



2) Pagpapalit ng Ponema – titik ay nagbabago sa pagbuo ng salita

a) DàR

Hal.

Ma+dunong = Marunong Ma+dumi = Marumi

Tawid+an = tawiran Lapad+an = laparan

b) OàU

Hal.

Dugo+an = duguan

Ano(x2) = Anu-ano

c) HàN

Hal.

Tawa+han = tawanan



3) Metatesis – kapag ang S.U. nagsisimula sa L o’ Y at gigitpapian ng in ang L o’ Y ng S.U. at ang in ay magpapalit

Hal.

In+lipad = nilipad

In+yaya = niyaya



4) Pagkakaltas ng Ponema – ang patinig ng huling pantig ng S.U. ay nawawala

Hal.

Takip+an = Takipan = Takpan

Sara+han = Sarahan = Sarhan